منزل سلامت

منزل، در طب اسلامی ایرانی فقط یک آسایشگاه نیست، بلکه محل پرورش روح و جسم انسان و محل حفظ سلامت و بازگشت به سلامتی در هنگام بروز بیماری هاست و از این جاست که در فرهنگ ما این ضرب المثل رواج دارد که هیچ جا خانه خود آدم نمی شود.

 

منزل سلامت
		تاریخ انتشار خبر : 9:28 1393/10/16
هوالشافی منزل سلامت منزل، در طب اسلامی ایرانی فقط یک آسایشگاه نیست، بلکه محل پرورش روح و جسم انسان و محل حفظ سلامت و بازگشت به سلامتی در هنگام بروز بیماری هاست و از این جاست که در فرهنگ ما این ضرب المثل رواج دارد که هیچ جا خانه خود آدم نمی شود. در اینجا منزل سلامت را از دیدگاه طب اسلامی-ایرانی بررسی می کنیم تا شاید به تدریج با معرفی تحلیلی محاسن آن جامعه بشری را بتوانیم برای حرکت به سمت منزل بهتر تشویق نماییم. الف. بعد معنوی و پرورشی منزل در فرهنگ اسلامی-ایرانی و طب اسلامی ایرانی: در این فرهنگ، محور برخلاف فرهنگ غربی فرد نیست و کوچکترین واحد جامعه فرد نیست بلکه خانواده است و حتی خانواده با یک پدر و مادر که اغلب اوقات در منزل حضور ندارند نیست، البته آن هم امروزه در فرهنگ غربی خانواده تعریف شده، می تواند فقط شامل یک مادر یا پدر و یک فرزند و یا حداکثر دو فرزند باشد و در فرهنگ غربی بچه ها در مهد کودک و بزرگسالان در خانه های سالمندان و پدر و مادر هر کدام به دنبال کار خود هستند و خانه یک آسایشگاه و خوابگاه است و افراد در آن با هر کدام به کار خودشان مشغول هشتند و وقتی دور هم هستند به جای صحبت با یکدیگر در حال گوش کردن و تماشای تلویزیون هستند. در فرهنگ اسلامی-ایرانی خانه ها طوری طراحی شده اند که چند نسل ضمن حفظ آرامش و آسایش فردی در کنار هم زندگی می کنند و تجربیات و سنت ها سینه به سینه به نسل های جوان منتقل می شود، در این فرهنگ پدر بزرگ و مادر بزرگ ها احترام و بزرگی دارند و ولی نعمت و فرمانده و سرور هستند و نه افرادی مزاحم برای جوانتر ها، بچه ها عملاً زندگی اجتماعی، فرمانبری از قوانین دین و خانواده و احترام به بزرگتر و رعایت حدود محرم و نامحرم را فرا می گیرند و یاد می گیرند که آخر سر تمام اعضای خانواده با هر درآمدی سر یک سفره بزرگ می نشینند و همه در انجام خدمت به یکدیگر از هم سبقت می گیرند و اساس خانواده بسیار قوی است و از چنین خانه هایی انسان هایی وارسته و متخلّق به اخلاق نیکو و فرمانبردار قانون الهی و مدنی بیرون می آید. بچه ها در کنار هم بزرگ می شوند و از اول اجتماعی بار می آیند و در فضای بزرگ مشترک امکان دویدن، بازی کردن و تجربه های شیرین و گاهی تلخ را پیدا می کنند. ب. بعد اقتصادی: از نظر اقتصادی چون یک منزل بزرگ بصورت مشارکتی محل زندگی افراد زیادی است، اولاً با هم قرابت و محرمیت های فراوانی دارند و ثانیاً علاقه قلبی و عاطفی زیادی با هم دارند، در واقع بزرگی منزل به نسبت سن و امکانات بین اعضای خانواده تقسیم شده است و بار مالی بیشتر به دوش بزرگ تر ها و داراهاست و کوچکتر ها بدون منت و با سرافرازی در منزل خانوادگی و نه در منزل دیگران زندگی می کنند و تمام هزینه ها نسبت به سرانه مصرف کاهش می یابد. در فرهنگ امروزی به جای زندگی به هم فشرده خانوادگی در یک فضای دل باز، زندگی های به هم فشرده افراد غریبه در سلول های کوچک تنگ و تاریک جایگزین شده است و لذا بشر مجبور شده تا از ارتفاع سقف و ضخامت دیوارها و مساحت منزل بکاهد تا انسان بیگانه بتوانند تا حدی یکدیگر را تحمل کنند و همین باعث شده تا هزینه منزل به ازای افراد بسیار بیشتر باشد و دیگر خبری از مشارکت و تعاون در مخارج زندگی نیست و هر کس باید سر سفره کوچک خودش بنشیند و یکی نان خالی بخورد و دیگری چلو کباب و دو برادر نیز از هم بی خبر باشند. ج. بعد بهداشتی: زندگی در آپارتمان های با ارتفاع کم و عدم تحویه مناسب منزل اولین و مهمترین جزء سته ضروریه سلامت، که همان هوای مناسب و پاک است را مختل می نماید و بنابراین چطور می توان توقع داشت که با زندگی در چنین فضایی آدمی دچار افسردگی، فشار خون، بیماری های قلبی و دیابت نشود. در منزل سلامت فرهنگ اسلامی-ایرانی ارتفاع کف تا سقف حدود چهار و نیم متر است و هر سقف بشکل گنبدی است و در قله گنبد یک روزنه برای خروج بخارات سمی حاصل از سوخت و ساز تنفس افراد خانواده وجود دارد. دیوارهای ضخیم با استفاده از مصالح قوی عایق گرما و سرماست و امنیت و بهداشت صوتی را فراهم می کند و در زندگی روزمره امنیت و خلوت خصوصی افراد را هم فراهم می نماید. در هر خانه بزرگ خانوادگی یک اتاق به عنوان مصلا وجود دارد که در مواقع نماز و نیایش افرادی که نمی توانند در مسجد حاضر شوند در آنجا جمع می شوند و نماز را بصورت جماعت بجا می اورند و در سایر مواقع این محل برای نشست ها و برای مطالعه مورد استفاده قرار می گیرد. در منزل سلامت آشپزخانه در یک مکان دور از محل اتاق های زندگی است و بخارات و بوهای نامطبوع نمی توانند وارد حلق اعضای خانواده شوند در حالیکه امروزه آشپزخانه درست در وسط میدان زندگی است و تمام بخارات سمی و بوهای نامطبوع عامل بیماری های متعددی می گردند. در منزل سلامت فضای حیاط، بهار خواب و پشت بام محل های مفرح برای زندگی هستند و حوض پر از آب زلال به این منظره زیبا جلوه روح بخشی می دهد. در حالی که در زندگی سلولی غربی از این مواهب خبری نیست و اغلب بچه ها در تاریکی و انزوا روبروی کامپیوتر و تلویزیون بزرگ می شوند. د. در منزل سلامت طب اسلامی ایرانی ضمن رعایت آسایش فردی و حریم خصوصی اعضای خانواده رعایت مرزهای دینی یک اصل بسیار مهم است هم بین افراد خارج از خانواده و ارتباط آنها با اعضای داخل منزل و هم بین اعضای خود خانواده. به این معنی که معماری اتاق ها طوری است که افراد خارج از خانواده در یک فضای بیرونی می توانند وارد، خارج و اقامت داشته باشند. و. در معماری منزل سلامت طب اسلامی ایرانی خانه های مجاور هم نسبت به یکدیگر اشراف ندارند ولی نسبت به هم بی خبر نیستند چون هر غذایی که درست می شود کمی هم در خانه همسایه می رود. ز. به علت زندگی محارم و خویشان نزدیک با هم در یک فضای صمیمی استرس های ناشی از تنهایی و خطر افسردگی به شدت کاهش می یابد و اعضای خانواده یک تیم بزرگ منسجم در رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی هم خواهند بود. ک. در منزل سلامت خطر تنها ماندن و تنها بودن کهن سالان که امروزه از معضلات زندگی به سبک غربی است و چه بسا جسد هایی که پس از هفته ها مردن در تنهایی در اثر بوی تعفن کشف می شوند، از بین می رود. ل. به علت حضور افراد زیاد در یک منزل بزرگ خطر دزدی و نا امنی بطور طبیعی بسیار کم می شود چون همیشه چند مرد در منزل حضور دارند، این دقیقاً برعکس آپارتمان های سلولی انفرادی است که می تواند برای دزدان فرصت خوبی برای تعرض به اموال و نوامیس باشد. ن. معماری گنبدی در دنیای مهندسی امروزه به عنوان یک معماری کاملا شناخته شده ضد زلزله مطرح می باشد که متاسفانه دیگر در خانه سازی امروزی به فراموشی سپرده شده است. س. برای صرفه جویی در مصرف انرژی در معماری و روش زندگی فرهنگ اسلامی-ایرانی تمهیدات خوبی در نظر گرفته شده است که با بکارگیری آنها می تواند به اقتصاد کشور و خانواده ها کمک نمود، از آن جمله می توان به استفاده از کرسی اشاره نمود، در این روش یک فضای بسیار محدود زیر کرسی گرم است و ما بقی اتاق کاملا خنک است و این دقیقاً منطبق بر مزاج اندامهای انسان است یعنی سر و سینه و قلب گرم هستند و نیاز به تهویه خوب و هوای خنک دارند در جای خود هستند و پاها و قسمت سینه به پایین که نیاز به گرما دارند زیر لحاف کرسی قرار می گیرند، در واقع دائماً یک نوع فیزیوتراپی طبیعی در فصل سرما برای بدن انجام می شود و دیگر خبری از زانو درد ها، آرتروز ها و نیاز به تعویض مفاصل نیست. در خانه سازی به روش غربی دقیقاً برعکس است چرا که کل فضای اتاق گرم می شود و چون گرما تمایل به حرکت به بالا دارد سر در قسمت گرم اتاق قرار می گیرد و پاها در قسمت سرد اتاق که این موجی هم سردرد و سرگیجه می شود و هم موجب پا درد و کمر درد می گردد . هضم غذاها را به تاخیر می اندازد و باعث بروز واریس، هموروئید و فشار خون می گردد. ع. منزل سلامت رو به قبله و نور خورشید است که در پیشگیری از افسردگی معجزه می کند. در پایان پیشنهاد می گردد که مردم عزیزمان تا حد ممکن در خانه سازی ها موازین معماری اسلامی ایرانی را رعایت فرمایند و مسئولین محترم هم در شهر و شهرک سازی این موازین را در حد امکان رعایت فرمایند. دکتر حسن اکبری متخصص آسیب شناسی، دانشیار پاتولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، محقق و مدرس طب اسلامی ایرانی www.drakbary.com