خبر طبّ اسلامی و قرآنی شگفتی‌های علمی قرآن در میوه‌های انگور، انار و زیتون(مقاله انتخابی)

شگفتی‌های علمی قرآن در میوه‌های انگور، انار و زیتون

راضیه تقوی‌زاد

چکیده

در نوشتار حاضر آیه 99 سوره انعام و آیات دیگر مرتبط با سه میوه انگور، انار و زیتون مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته است. با اینکه از نظر گیاه‌شناسی و نوع اقلیم، شباهت‌هایی بین سه میوه یاد شده وجود دارد، ولی نحوه تکوین و رسیدگی آنان غیر مشابه است و وقتی با هم مصرف شوند، خواص دارویی آنها گاه ضد و نقیض و در مجموع، تکمیل‌کننده یا جبران‌کننده یکدیگر است.

واژه «الوان» در آیات به معنای رنگ ظاهری دانسته شده است؛ چون رنگیزه‌های گیاهی (مانند کاروتنوئیدها) خود خواص دارویی بی‌نظیری دارند و مصرف آنان از طریق میوه‌ها ضامن سلامتی انسان است. واژه «ثمره» علاوه بر میوه، گل‌ها و گیاهان را نیز در بر می‌گیرد. اهمیت گیاهان در تغذیه و تنوع و اعتدال در مصرف آنها از دیگر نتایج و آموزه‌های آیاتی است که بررسی شده است.

واژگان کلیدی: قرآن، اعجاز علمی، میوه، خواص دارویی.

مقدمه

کره زمین، 5/4 میلیارد سال پیش به وجود آمده است (daneshnameh.rosh.ir). حیات بر روی کره زمین، 5/1 میلیارد سال پیش به وجود آمده و اولین گیاهان، بیش از400 میلیون سال پیش و بسیار زودتر از جانوران به وجود آمده است (عزیزیان، مورفولوژی مقایسه‌ای گیاهان آوندی، 2-3). زندگی جانوران بسیار وابسته به گیاهان است و در رأس این عوامل وابستگی، فرآیند فتوسنتز (فروغ آمایی) قرار دارد که فقط توسط گیاهان صورت می‌گیرد. فتوسنتز پدیده‌ای است که طی آن ماده‌سازی صورت می‌گیرد و مهمتر اینکه اکسیژن کره زمین تأمین می‌گردد. آنگونه که محققان برآورد کرده‌اند، هر 2000 سال یک بار تمام اکسیژن کره زمین توسط گیاهان تجدید می‌شود (دروبرتیس و دروبرتیس، مبانی زیست‌شناسی سلولی و ملکولی، 259).

در قرآن کریم 19 مورد لفظ «فاکهه»، «ثمره» و اشتقاقات آن آمده است (فتاحی معصوم، تغذیه از دیدگاه اسلام و دانش پزشکی، 28-31). تا قبل از دهه 1990م مردم در کشورهای غربی در مصرف مواد غذایی زیاده‌روی می‌کردند و بیشتر به مزه غذا اهمیت می‌دادند تا محتویات آن، اما از این دهه به بعد که آن را دهه تغذیه صحیح و حفظ سلامت می‌نامند، روش‌های تغذیه صحیح تغییر کرده و ارتباط بین تغذیه و سلامت روشن‌تر شده است (اندرسون، دایره المعارف تغذیه، 1).

چنان‌که دیده می‌شود، پروردگار حکیم از زیباترین مثال‌ها برای جلب انسان به یگانگی آفرنیش استفاده کرده است. به این دلیل، در پژوهش حاضر سعی شده است تا در وسع بینش و درک خود، نور الهی را در یافته‌های علمی ببینیم و پیوندی محکم‌تر با ماوراءالطبیعه و خالق هستی بیابیم.

خبر نظام بهداشت و سلامت در اسلام

غلامرضا اسم حسینی دانشجوی دکتری دانشگاه معارف اسلامی

چکیده

قرآن‌کریم و توصیه­ های پیامبران و ائمه اطهار در قالب آیات و احادیث و سیره، بر ضرورت و اهمّیت موضوع سلامتی، بهداشت و تأثیر آن در زندگی دنیوی و اُخروی اشاره فراوان دارند. بر این اساس در مبانی بهداشت اسلامی، رعایت و حفظ سلامتی از مصالح عمومی نظام اجتماعی و بخشی از مسئولیت همگانی شمرده می­شود که ایمان و فطرت بزرگ‌ترین خاستگاه و انگیزه‌اش می‌باشند از این‌رو جامعیت دارد.

در نظام بهداشت و سلامتی اسلام، بهره­ مندی انسان از نعمت‌های الهی برای رسیدن به تکامل و خشنودی خداوند ضروری است و مواظبت و پیشگیری از آسیب‌ها و آلودگی‌ها واجب دانسته می‌شود؛ به گونه­ای که برای رسیدن به این ضرورت در ابعاد جسمانی و معنوی ـ در سه حیطة شناختی، رفتاری و عاطفی ـ نظامی مدوّن و اصول و قواعدی برای حفظ سلامتی انسان و رستگاری او ارائه می­دهد و برنامه زندگی‌اش را از آغاز شکل­گیری تا رسیدن به روز رستاخیز، در ابعاد مختلف فردی ـ اجتماعی، در قالب وظایفی مثل رعایت بهداشت تغذیه، سلامتی جسمی، روحی و جنسی، تنظیم می‌کند و در اختیار جامعه بشری قرار می­دهد.

واژه‌های اصلی: بهداشت، سلامت، اسلام، نظام.

مقدمه

قرآن و سنّت بر اهمیت و تأثیر بهداشت در زندگی دنیوی و اخروی اشاره فراوان دارد، برای نمونه می­توان به استناد، یکی از مصادیق آیه شریفه Gوَلاَ تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَى التَّهْلُکَةِF؛ (بقره/ 195) ضرورت رعایت بهداشت را برای پیشگیری از هلاکت استنباط کرد و چون مقدمه واجب، واجب است، رعایت بهداشت و پیش­گیری از بیماری­ها برای حفظ جان مسلمانان واجب خواهد بود و اگر آگاهانه و از روی عمد در حفظ جان مسلمانان کوتاهی شود، کاری بسیار ناپسند و شایسته عقوبت خواهد بود.

اسلام چون سلامتی را نیاز اساسی و ضامن بقای نسل آدمی می‌داند، راه‌کارهای فراوانی برای حفظ و تأمین آن پیش‌ روی بشر قرار می‌دهد. در آموزه‌های دینی به صدها رهنمود در زمینه تغذیه، خواب، آمیزش جنسی، کار و محیط برمی­خوریم که پی کشاندن انسان به سوی سلامتی فردی می‌باشند. علاوه بر این، رهنمودهای فراوانی درباره سلامت روانی، روحی، خانوادگی، اجتماعی و... وجود دارد که گویای جامع نگری اسلام به موضوع سلامت می‌باشد.

در این نوشته ضمن طرح و تحقیق این موضوعات، مبانی، اصول و قواعد بهداشت و سلامتی، نظام بهداشتی اسلام تبیین و بررسی می‌گردد.

خبر منبع‌شناسی قرآن و طب

 

دکتر غلامرضا نورمحمدی (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران)

حجت‌الاسلام عباسعلی واشیان (دانشجوی دکتری قرآن، بهداشت و سلامت)

چکیده

امروزه عرصه مباحث میان رشته‌ای در علوم انسانی به برقراری رابطه‌ای تنگاتنگ بین عرصه‌های علمی گوناگون در رشته‌های مختلف سوق یافته است. عرصه‌ای که در آن رابطه‌ها، قلمروها، روش‌ها و راهبردها، عملکردها، فواید و... مورد بررسی و نقد قرار می‌گیرد. در این میان، شناخت منبع و مآخذ مرتبط با این علوم، رسیدن به اهداف مذکور را فراهم‌تر می نماید. در این نوشتار به یکی از این عرصه‌های علمی، یعنی منبع‌شناسی قرآن و بهداشت و سلامت، پرداخته شده است. در این راستا با معرفی کتاب‌ها، مقالات سعی بر فراهم نمودن شرایطی برای تحقیق پژوهشگران و استخراج مصادیق علمی و تفسیری و ... از زلال کلام الهی است.

کلید واژگان: قرآن، طب، بهداشت، سلامت، منبع شناسی.

خبر شگفتی‌های علمی قرآن در میوه‌های انگور، انار و زیتون

شگفتی‌های علمی قرآن در میوه‌های انگور، انار و زیتون

راضیه تقوی‌زاد

چکیده

در نوشتار حاضر آیه 99 سوره انعام و آیات دیگر مرتبط با سه میوه انگور، انار و زیتون مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته است. با اینکه از نظر گیاه‌شناسی و نوع اقلیم، شباهت‌هایی بین سه میوه یاد شده وجود دارد، ولی نحوه تکوین و رسیدگی آنان غیر مشابه است و وقتی با هم مصرف شوند، خواص دارویی آنها گاه ضد و نقیض و در مجموع، تکمیل‌کننده یا جبران‌کننده یکدیگر است.

واژه «الوان» در آیات به معنای رنگ ظاهری دانسته شده است؛ چون رنگیزه‌های گیاهی (مانند کاروتنوئیدها) خود خواص دارویی بی‌نظیری دارند و مصرف آنان از طریق میوه‌ها ضامن سلامتی انسان است. واژه «ثمره» علاوه بر میوه، گل‌ها و گیاهان را نیز در بر می‌گیرد. اهمیت گیاهان در تغذیه و تنوع و اعتدال در مصرف آنها از دیگر نتایج و آموزه‌های آیاتی است که بررسی شده است.

واژگان کلیدی: قرآن، اعجاز علمی، میوه، خواص دارویی.

خبر پیشگیری از آلزایمر با تلاوت روزانه قرآن

بسم الله الرّحمن الرّحیم

و صلّی الله علی محمّد و آله الطّاهرین و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین

پیشگیری از آلزایمر با تلاوت روزانه قرآن

پژوهش‌ها نشان داده‌ است خواندن روزی ۱۰ دقیقه قرآن، به تحکیم حافظه و کاهش سرعت پیری مغز و آلزایمر منجر می‌شود.

 

امیرمحمد شهسوارانی، روانشناس در گفت‌و‌گو با فارس، اظهار داشت: سلامت روان در دنیای امروز به عنوان یکی از مهمترین شاخص‌های مورد توجه مجامع ملی و بین‌المللی به ویژه سازمان بهداشت جهانی است. بنا به تعریف سلامت روان به معنای نبود مشکلات روانی عمده و نیز سطح مناسب سازگاری و کارایی فرد در حوزه‌های فردی، خانوادگی، شغلی و روابط بین‌فردی است.

 

وی افزود: امروزه سلامت روان به عنوان پایه مباحث سلامت عمومی و همچنین شاخصی مهم در کیفیت زندگی و مباحث مربوط به توانمندسازی و ظرفیت‌سازی است.

 

این متخصص حوزه بهداشت روان گفت: از هزاره دوم میلادی تأکید ویژه‌ای بر مباحث مختلف آموزش‌های روانشناختی با هدف ارتقای سلامت روانی جامعه و پیشگیری از بروز مشکلات روانی صورت گرفته است.

 

به گفته وی در کشور ما و به ویژه در فرهنگ اسلامی - ایرانی تأکید ویژه‌ای بر سلامت روان شده است که آیات و احادیث بسیاری در این زمینه توسط متخصصان مورد اشاره قرار گرفته‌اند، همچنین یکی از منابع اصلی سلامت روان در فرهنگ ما منابع ادبی موجود هستند که از جمله آنها آثار سعدی، حافظ، مولوی، سهروردی و خیام است.

 

وی ادامه داد: آموزه‌های مربوط به سلامت روان که در ادبیات موجود هستند به میزان زیادی در رویکردهای جدید روان‌درمانی که از آنها به عنوان رویکردهای موج سوم رفتار درمانی نام برده می‌شود، استفاده می‌شود.

 

شهسوارانی تصریح کرد: یکی از نکات قابل توجه در زمینه فرهنگ فارسی این است که پژوهش‌ها نشان داده‌ است حتی خواندن روزی ۱۰ دقیقه آثار منظوم نیز تأثیر بسیاری در تنظیم فعالیت مدار‌های عصبی و همچنین پیشگیری از آلزایمر دارد. 

 

این روانشناس خاطر نشان کرد: با توجه به مسائل مطرح شده به نظر می‌رسد فرهنگ اسلامی - ایرانی یکی از غنی‌ترین منابع ارتقای سلامت روان و پیشگیری از آسیب‌های عصب - روانشناختی به ویژه در سالمندی است.