آداب غذا خوردن

عواملی خارجی یا داخلی وجود دارند که در ساختار اخلاط و مزاج ما دخالت می کنند و موجب نگهداری سلامت ما و یا موجب از بین رفتن سلامت ما می شوند که به آن ها اسباب ضروریه یا سته ضروریه و یا اسباب سته می گویند که عبارتند از غذا و نوشیدنیها، هوا، احتباس و دفع، خواب و بیداری، حرکت و سکون و نهایتاً اعراض نفسانی.

در طب سنتی برای هر یک از این شش مورد تدابیری توصیه شده است که در ذیل به برخی از تدابیر مربوط به آداب غدا خوردن اشاره می گردد:

 آداب غذا خوردن

1- قبل، حین و تا 2 ساعت پس از غذا آب نخورید.
2- قبل از غذا و بعد از غذا دو بار انگشت خود رابه نمک بزنید و به دندانهای خود بکشید.
3- دو وعده غذا در روز، ابتدای روز و ابتدای شب میل کنید و اگر عادت به خوردن ناهار دارید آن را سبک میل کنید.
4- غذا را خوب بجوید.
5- با آرامش و آهستگی غذا بخورید.

دیگر نکات ضروری در صرف غذا در ادامه ذکر شده است:

• - سعی نمایند که غذا از نوع دوای غذایی نباشد و در صورت استفاده، بهتر است همراه با آن از مصلحات آنها استفاده شود.
• - مقدار غذا نباید به قدری زیاد باشد که باعث فساد گردد، همچنین کم نیز نباشد که باعث ضعف و لاغری و سقوط قوت شود.
• - زمانی که هنوز مقداری اشتها به غذا داشته باشد دست از غذا خوردن بکشد.
• - سکون و آرامش بعد از غذا داشته باشد زیرا سکون برای هضم لازم است. البته چند قدم حرکت کردن بعد از غذا مفید است چرا که سبب قرار گرفتن غذا در قعر معده می‌گردد. به طور کلی حرکت خفیف پس از غذا مناسب است ولی حرکات شدید توصیه نمی‌شود.
• - بدون اشتهای واقعی غذا میل ننماید و در زمان گرسنگی واقعی نیز از به تأخیر انداختن غذا اجتناب کند؛ زیرا این کار موجب ریخته شدن صفرا و مواد نامناسب به معده می‌گردد و تأخیر غذا بیش از نیم ساعت و نهایت یک ساعت خوب نیست.
• - غذاهای مختلف را در یک وعده مصرف نکند چون سبب تحیّر طبیعت و سوءهضم می‌شود.
• - زمانی که غذا هنوز در معده بوده و هضم نشده است از مصرف هر گونه خوراکی دیگر پرهیز نماید؛ زیرا که سبب عدم هضم و فساد هر دو غذا می‌شود.
• - در دو روز سه بار غذا کامل (مفصل) میل نماید به این نحو که روز اول صبح و شام، و روز بعد ناهار میل کند.
  از مداومت بر یک نوع غذا پرهیز نمایند.
  • غذای تابستان باید سرد بالفعل و زمستان گرم بالفعل باشد؛ به جهت اینکه ظاهر بدن در تابستان گرم است و اگر غذای گرمی بخورد ظاهر و باطن هر دو گرم شده و هضم ضعیف می‌شود. همچنین در زمستان، ظاهر سرد است پس هرگاه باطن با ورود غذای سرد، سرد شود باعث خاموش شدن حرارت غریزی می‌گردد. در دو فصل دیگر باید غذا معتدل باشد.
  • - از طعام بی‌مزه اجتناب نمایند زیرا که باعث از بین رفتن اشتها است.
  • - مداومت بر ترشیجات موجب ضعف و لاغری و مضر اعصاب است و  همچنین غذاهای بی‌مزه موجب کاهش اشتها و خستگی می‌شوند و غذاهای شیرین و چرب اشتها را از بین می‌برند و بدن را گرم می‌کنند و غذاهای شور لاغری و خشکی می‌آورند و برای چشم مضر هستند.
  • - مضرات غذاهای شیرین و چرب را با غذاهای ترش می‌توان رفع کرد و بالعکس مشکل غذاهای بی‌مزه با شوری و تندی قابل رفع است.
  • - رعایت عادات در دفعات غذا و کیفیت و کمیت و اوقات غذا خوردن بنماید؛ زیرا که عادت حکم طبیعتِ دوم را دارد.
  • - غذاهای مرطب بارد مانند خورشت کدو، سوپ جو و ترشی‌های مرطب مانند تمرهندی و نارنج و غوره برای افراد صفراوی مزاج و غذاهای سرد که از بین برنده رطوبات باشد مانند غذاهای ترش برای افراد دموی مزاج مناسب‌تر است. افراد بلغمی مزاج به غذای گرم و لطیف مثل گوشت گنجشک و کبک با دارچین و زیره احتیاج دارند و بهتر است سوداوی مزاج‌ها غذاهای رطوبت‌بخشِ معتدل مانند گوشت بره و زرده تخم مرغ استفاده نمایند.
  - در خوردن، رعایت ترتیب غذاها را نمایند که غلیظ را (مثل خورشتها و کبابها) در اول تناول نمایند و لطیف را (مثل سالاد بافاصله زمانی کوتاهی حداقل 10 دقیقه) بعد از آن، به‌ جهت اینکه قوه هاضمه در قعر معده بیشتر است اول قسمت غلیظ را هضم می‌نماید و بعد از آن لطیف را و در هضم هر دو مساوی خواهند بود. البته در ترتیب مصرف غذاها، باید به مزاج معده و میزان گرسنگی نیز توجه نمود

سایت دکتر روازاده