قابل‌توجهی ازپروتئین وانرژی موردنیازبدن وانواع ویتامین‌های گروهB،آهن وفیبرغذایی ازآن تأمین میشود.ازسوی دیگرازآنجاکه سرانه مصرف نان درکشور320گرم درروزبرآوردشده، تهیه وتوزیع نان سالم وبهداشتی برای حفظ سلامت جامعه ضروری است.به همین منظوربادکترحامدپور‌آرام،کارشناس ارشددفتربهبودتغذیه وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی درباره دلایل استفاده مردم ازنانهای سبوس‌گیری شده(سفید)وعوارض ناشی ازآن به گفت‌وگونشسته‌ایم.
به اعتقاد شمادلیل گرایش مردم به مصرف نان سفیدچیست ؟ازهمان روزهای اول که آسیابانی وعصاری شکل گرفت مغزگندم که سفید‌تربودوسط سنگ آسیاب جمع میشدوقسمت‌های پوسته وتیره‌ترگندم کناره‌های سنگ آسیاب روی زمین میریخت.درآن ایام آردهای سفیدتررابرای پخت نان ثروتمندان وقسمت‌های تیره‌تررابه طبقات پایین اجتماعی مثل کارگران،کشاورزان وفقرااختصاص میدادند.به مروراین رویه به یک فرهنگ مبدل شدوهرکس غنی‌تربودازنان سفیدتری استفاده میکرد؛غافل ازاینکه ارزش غذایی نان تیره بیش ازنان سفیداست.متأسفانه دیدگاه مردم نسبت به نان تیره دیدگاه درستی نبودوتصورمیشدکه نان سیاه نان غیربهداشتی ونان سفیدبهداشتی است.باهمین نگرش غلط آردهای جووچاوداررانیزناخالص وغیربهداشتی میپنداشتند.این بودکه به مروریک ذهنیت منفی علیه نان سیاه به وجودآمدوسبوس‌گیری ازآردوسفیدپزی رونق گرفت.
نانهای سبوس‌گیری شده(نانهای سفید)چه عوارضی دارند؟
افزایش شیوع بیماریهای قلبی-عروقی،اضافه وزن وچاقی،ابتلابه پوکی استخوان بیماری دیابت(قندخون)،کاهش سن ابتلابه بیماریهای غیرواگیر،شیوع کمبودریزمغذی‌هاازجمله کمبودآهن وکم‌خونی ناشی ازآن،کمبودروی وکلسیم، شیوع گسترده سرطانهای دستگاه گوارش وافزایش هزینه‌های درمانی مردم ازعوارض مصرف نانهای سفیداست.این درحالیستکه متأسفانه امروزه هیچ‌یک از230آسیاب فعال درکشورآردکامل تولیدنمیکنندوغربال‌های آنهاهمگی برای تولیدآردنول وتولیدانواع آردسفیدوسبوس‌گیری شده طراحی شده‌اندواعلام میکنندکه آردسبوس‌داررنگ نان راتیره میکندومصرف‌کننده رغبتی به استفاده ازآن ندارد.درحالیکه نان تولیدی باآردکامل ازنظرطعم وعطرمطلوب‌تربوده وسرشارازفیبر،ویتامینهاواملاح معدنی است به نحوی که آهن وکلسیم آن ازکم‌خونی وپوکی استخوان جلوگیری وفیبرآن نیزازبروزچاقی وبالارفتن چربی خون،فشارخون وقندخون پیشگیری میکند.
میزان فیبرموردنیازهرفرددرروزچقدراست وچه میزان آن بایدازمصرف نان سبوس‌دارتأمین شود؟
براساس توصیه‌های مراجع علمی بین‌المللی ازجمله سازمان جهانی بهداشت وانستیتوبین‌المللی سرطان (NCI)،میزان فیبر(الیاف گیاهی یاسبوس)موردنیازهرنفردرروز30گرم است که بایستی15گرم آن ازطریق مصرف نانهای سبوس‌دارو15گرم بقیه باخوردن سبزی‌ها،میوه‌هاوحبوبات تأمین شود.بنابراین اگرهرایرانی روزانه3قرص نان سبوس‌دارمصرف کند(یعنی450گرم نان)ضمن تأمین فیبرموردنیازبدنش،سلامتی خودرانیزبیمه میکند.درحالیکه فیبردریافتی بدن ماروزانه بسیارکمترازحداستاندارداست ونتیجه چنین رویدادی شیوع بی‌سابقه بیماریهای غیرواگیرداردرکشوراست،به گونه‌ای که ازهر5نفرایرانی1نفرمبتلابه یکی ازبیماریهای غیرواگیرداراست.مطالعات انجام شده توسط مرکزتحقیقات غدددانشگاه شهیدبهشتی تهران حاکی ازآن است که میزان ابتلابه بیماریهای غیرواگیردرافرادی که نان سفیدمصرف میکنند،بیشترازکسانی است که نانهای سبوس‌دارمصرف میکنند،ازسوی دیگرمقدارنان درنظرگرفته شده برای هرایرانی3عددتافتون یایک قرص نان سنگک درروزاست که اگرهرنان تافتون 5گرم فیبرداشته باشد15گرم ازفیبرموردنیازباخوردن یک نان سنگک یا3نان تافتون تأمین میشودولی متأسفانه درحال حاضرهرنان تافتون کمتراز2گرم فیبرداردوفیبرهرنان سنگک هم از5گرم تجاوزنمیکند.
نانهای سبوس‌دارچه مزیت‌هایی دارند؟