شایددیده ویاشنیده ایدکه افرادى باداشتن سرمایه ى بسیاروبهره مندى ازهمه گونه امکانات رفاهى واستفاده ازانواع غذاهاى رنگارنگ،ازنعمتى بزرگ یعنى سلامتى محرومندوبه همین دلیل اززندگى خودلذتى نمیبرند!وبالعکس افرادى باخوردن غذایى معمولى وساده درکمال صحت وسلامت عمرى طولانى میکنندواززندگى خودلذت میبرند.به راستى رمزورازسلامتى درچیست؟عده اى چنین تصورمیکنندکه سلامتى فقط باخوردن غذاهاى گوناگون که سرشاراز ویتامینها،پروتئینها،موادمعدنى و...باشد بدست میآیدحاصل آنکه چنین نیست وآنچه مهم است چگونه خوردن است نه چه چیزخوردن !درست خوردن تأثیربه سزائى درسلامتى شماداردوشماراازدچارشدن به بیماریهاى مختلف وامراض گوناگون مصون نگاه میدارد.آنچه دراین کتاب میخوانیدنکته هاى مهمى است که همه مابراى سالم ماندن وخوب زندگى کردن به دانستن آن نیازمندیم این نکته هاکه برگرفته ازکلمات گهربارائمه معصومین(علیهم السلام)میباشددربرگیرنده سه محورمهم درآداب غذاخوردن است :1 -آدابى که پیش ازغذاخوردن بایدرعایت نمود.2 - آدابى که به هنگام غذاخوردن بایدرعایت نمود.3 - آدابى که پس ازغذاخوردن بایدرعایت نمود.لطفابادقت این نکته هارابخوانیدوبه آن عمل کنید،تاهمیشه جسمى سالم وروحى شاداب داشته باشیدوبدانیدهمیشه پیشگیرى بهترازدرمان است
آغاز غذا با نام خدا
غذاى
خود را با نام خدا آغاز کنید
امام على
(علیه السلام ) فرمودند:به
هنگام غذا خوردن خداى را یاد کنید و از بیهوده گوئى اجتناب نمائید زیرا که طعام
نعمت و رزقى از خداوند است و بر شماست که در آن خداى را یاد کرده و شکر گوئید.فروع کافى ، ج 6، ص 296
نمک قبل از غذا
ابتداى
غذا، کمى نمک بخورید
حضرت على
(علیه السلام ) فرمودند:در
شروع به غذا خوردن ، نمک بخورید، اگر مردم مى دانستند نمک چه خاصیتى دارد هر آینه
به جاى داروهاى مجرب دیگر آن را انتخاب مى کردند.طب
الائمه ، ص 70
شروع با سرکه
خوب
است غذا را با سرکه شروع کنید
محمد بن
على گوید: مردى در خراسان خدمت امام رضا (علیه
السلام ) بود. غذایى براى آن حضرت آوردند که با آن سرکه و نمک بود. آن حضرت آغاز
غذا را با سرکه شروع کردند، آن مرد گفت : قربانت گردم ، شما به ماها امر کردید با
نمک شروع کنیم ! آن حضرت فرمودند: این مثل آن است ،
بدرستى که سرکه ذهن را قوى و عقل را زیاد مى کند.طب و
درمان ، ص 140
شستن دست ها
دست
هایتان را قبل و بعد از غذا بشوئید
امام على
(علیه السلام ) فرمودند:شستن
دست ها قبل از غذا، رزق را زیاد مى کند، لباس ها را از آلودگى حفظ مى نماید و چشم
را تقویت مى کند.خصال ، ص 612
کم خوردن و سلامت
کمتر
غذا بخورید تا کمتر بیمار شوید.
امام على
(علیه السلام ) فرمودند:خوراکت
را کم کن تا بیمارى تو کم گردد.غررالحکم
، ج 1، ص 114
کم خوردن و سبک بودن
کمتر
غذا بخورید تا سبکتر باشید
رسول
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودند:محبوبترین
شما در پیشگاه خدا آنکس است که کم خوراکتر و سبکتر باشد.کنز
العمال ، ج 15، ص 261
میانه روى در خوردن
در
غذاخوردن میانه رو باشید
امام
صادق (علیه السلام ) فرمودند:هرگاه
مردم در خوراک خود میانه رو باشند، بدن هایشان پایدار و محکم است .سفینة البحار، ج 2، ص 79
سبک خوردن
سعى
کنید سبک و متعادل غذا بخورید
امام
کاظم (علیه السلام ) فرمودند:تدبیر
غذایى و رژیم خوراکى این نیست که اصلا چیزى نخورى ولکن رژیم این است که چیزى بخورى
اما سبک وسائل الشیعه ، ج 17، ص 183
پرخورى و هوشیارى
از
پرخورى بپرهیزید تا هوشیار بمانید
رسول
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودندپرخورى موجب از بین رفتن و
نابودى هوشیارى و زیرکى است .مستطرف
، ج 1، ص 180
پرخورى
از
پرخورى بپرهیزید تا تندرست بمانید
امام على
(علیه السلام ) فرمودند:یا
کمیل ! شکمت را از خوراک پر مکن ، براى آب هم جا بگذار و براى هوا هم قرار بده ،
تا اشتها دارى دست از خوراک بردار، اگر این کارها را انجام دادى خوراک بر تو گوارا
گردد، همانا تندرستى با کم خوردن و کم نوشیدن است .تحف
العقول ، ص 66
اشتها به غذا
از
خوردن غذایى که بدان اشتها ندارید، بپرهیزید
رسول
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودند:بر حذر
باش از آنکه ، بخورى آنچه را اشتها ندارى که باعث حماقت و نادانى مى گردد.لئالى الاخبار، ش 2
سیر بودن دائمى
از
همیشه سیر بودن بپرهیزید
امام على
(علیه السلام ) فرمودند:از
همیشه سیر بودن و بسیار خوردن بپرهیزید که این کار بیمارى ها و رنج ها را بر مى
انگیزاند.غررالحکم ، ج 51، ص 151
حرام خوردن
از
غذاى حرام دورى گزینید
رسول
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودند:هر که
لقمه اى از حرام بخورد، تا چهل شب نمازش مقبول نگردد و تا چهل روز دعایش مستجاب
نشود و هر گوشتى که از حرام بروید، آتش به آن سزاوارتر باشد.بحارالنوار،
ج 66، ص 314
غذاى داغ
از
خوردن غذا داغ اجتناب نمایید.
امام على
(علیه السلام ) فرمودند:غذاى
گرم را وا نهید تا سرد شود زیرا، براى رسول اکرم (صلى الله علیه و آله ) غذا حاضر
کردند (ایشان ) فرمودند: وا نهیدش تا سر شود و قابل خوردن گردد، که خداى عزوجل آتش
به ما نمى خوراند، و برکت در غذاى خنک است .فروع
کافى ، ج 6، ص 322
در جمع خوردن
بهتر
است در جمع غذا بخورید
پیامبر
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودند:محبوبترین
خوراکى در پیشگاه خدا چیزى است که دست ها بر آن زیاد باشد. (خورنده ى آن بسیار
باشد.)نهج الفصاحة ، ص 15
فوت کردن در ظرف غذا
در
ظروف آب و غذا فوت نکنید
امام
صادق (علیه السلام ) فرمودند:دمیدن
در ظرف آب و غذا و در محل سجده مکروه است .خصال ،
ص 158
توجه به مستمندان
مستمندان
را هنگام خوردن غذا رد نکنید
امام على
(علیه السلام ) فرمودند:چون
سفره ى غذا گذارده شد و، سائل و مستمندى از راه رسید او را رد نکنید.محاسن برقى ، ص 423
شام شب
شب ،
حتما شام بخورید ولو به لقمه اى
امام رضا
(علیه السلام ) فرمودند:شب
حتما غذا بخورید، اگر چه مقدار کمى نان باشد، چون باعث قوت جسم مى شود.طب الائمه ، ص 65
شتاب در خوردن
غذا را
خوب بجوید و در خوردن هرگز شتاب نکنید
امام
صادق (علیه السلام ) فرمودند:غذا
خوردن را طولانى کنید، زیر لحظات آن از عمرتان محسوب نمى شود.سفینة
البحار، ج 1، ص 27
راه رفتن و خوردن
سعى
کنید هنگام راه رفتن چیزى نخورید
امام
صادق (علیه السلام ) فرمودند:در هنگام
راه رفتن چیزى نخورید، مگر آنکه مجبور باشید.روضة
المتقین ، ص 524
سبزى با غذا
بر روى
سفره ى غذا سبزى را فراموش نکنید
پیامبر
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودند:سفره
هاى خودتان را با سبزى ها بیارائید، زیرا انواع میکروب ها را نابود مى سازد.طب النبى . ص 3
غذاى ریخته شده در سفره
بهتر
است غذاهاى ریخته شده بر روى سفره را بخورید
حضرت على
(علیه السلام ) فرمودند:امورى
موجب رزق و روزى انسان مى شود: (که از جمله ى آن امور) - خوردن غذاهاى ریخته شده
بر سر سفره است .طب و درمان ، ص 49
نوشیدن بین غذا
سعى
کنید در بین غذا آب نیاشامید
امام رضا
(علیه السلام ) فرمودند:هر کس
بخواهد که معده اش ناراحت نشود، در بین غذا آب نیاشامد تا وقتى که خوردن غذا پایان
پذیرد. هر کس در هنگام خوردن طعام آب بخورد، بدنش مرطوب و معده اش ضعیف گردد و رگ
ها جوهر و قوت غذا را نمى گیرند.مستدرک
الوسائل
نوشیدن آب با غذاى چرب
از
نوشیدن آب ، پس از غذاى چرب اجتناب نمائید
امام
صادق (علیه السلام ) فرمودند:آب
خوردن روى غذاى چرب ، درد را به هیجان آورد.وسائل
الشیعه ، ج 17، ص 190
آب سرد و غذاى گرم
از
نوشیدن آب سرد پس از غذاى گرم بپرهیزید
امام رضا
(علیه السلام ) فرمودند:نوشیدن
آب سرد پس از غذاى داغ و شیرینى ، باعث از بین رفتن و فساد دندان ها مى گردد.بحارالانوار، ج 4
زیاد نوشیدن
از
زیاد خوردن و زیاد نوشیدن بپرهیزید
رسول
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودند:دل هاى
خویش را با زیاد خوردن و زیاد نوشیدن نمیرانید، که دل چون زراعت است ، وقتى آب آن
زیاد شد خواهد مرد.نهج الفصاحة ، ح 2489
جرعه جرعه نوشیدن
بهتر
است آب را جرعه جرعه بنوشید
حضرت على
(علیه السلام ) فرمودند:بارها
ناظر پیغمبر اکرم (صلى الله علیه و آله ) بودم ، آن حضرت هرگاه آب مى آشامید، سه
مرتبه در بین آشامیدن نفس مى کشید، و رد هر مرتبه که مى خواست شروع به آشامیدن کند
به نام خدا شروع مى کردند و بعد از نفس کشیدن الحمدلله مى گفتند.بحارالانوار، ج 1، ص 476
سر کشیدن آب
هنگامى
که آب مى نوشید آب را یک مرتبه سر نکشید
رسول
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودند:هرگز
تشنه شدید آنچنان آب بیاشامید که گویى آب را مى مکید و هرگز آن را لاجرعه (یکمرتبه
) سر نکشید، بلکه آن را بمکید.طب
النبى ، ص 5
نوشیدن در ظرف ترک خورده
سعى
کنید در ظروف ترک خورده آب ننوشید
رسول
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودند:از
کناره ى دستگیره ى ظرف و جاى شکستگى آن آب نیاشامید.سفینة
البحار، ج 1
ایستاده نوشیدن
سعى
کنید ایستاده آب نیاشامید
رسول
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودند:فردى
از شما ایستاده آب نیاشامد.طب
النبى ، ص 4
اسراف کردن
در
خوردن و نوشیدن از اسراف بپرهیزید
خداوند
سبحان در قرآن کریم مى فرماید:بخورید و
بیاشامید ولى اسراف نکنید، که خداوند اسراف کنندگان را دوست ندارد.اعراف ، آیه ى 31
شکرگزارى بعد از غذا
پایان
هر غذا شکرگزارى از نعمت هاى خدا را فراموش نکنید.
خداوند
سبحان در قرآن کریم مى فرماید:اى کسانیکه
ایمان آورده اید، از خوراکى هاى پاکیزه اى که روزى شما قرار داده ایم بخورید،
سپاسگزار خدا باشید، اگر او را عبادت مى کنید.بقره ،
آیه ى 172
نمک پس از غذا
در
پایان غذا هم کمى نمک بخورید
امام
باقر (علیه السلام ) فرمودند:خداوند
به حضرت موسى (علیه السلام ) وحى کرد که قوم خود را امر کن غذا را با نمک آغاز و
با آن پایان دهند، در غیر این صورت اگر دچار هر بیمارى شدند جز خود را ملامت نکنند.طب الائمه
خلال کردن
پس از
صرف غذا، خلال کردن را فراموش نکنید
رسول
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودند:خلال
کنید، چون خلال کردن دهان را پاکیزه مى کند و براى لثه ها خوب است .کافى ، ج 6، ص 376
خلال نکردن
با چوب
ریحان و چوب درخت انار خلال نکنید
امام
صادق (علیه السلام ) فرمودند:از خلا
کردن با چوب ریحان و چوب درخت انار بپرهیزید، که این کار رگ جذام را در بدن تحریک
مى کند.خصال ، ص 63
شستن دهان
پس از
خلال کردن ، دهانتان را حتما بشوئید
امام
حسین (علیه السلام ) فرمودند:امیر
المؤ منین به ما دستور مى داد تا بعد از خلال کردن ابتدا سه بار دهان را شستشو
دهیم و سپس آب بنوشیم النهایة
، ج 2، ص 99
مسواک کردن
پس از
هر غذا مسواک کردن را فراموش نکنید.
رسول
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودند:مسواک
ده فایده دارد، دهان را پاکیزه مى کند،موجب رضایت خداوند است ، حسنات را تا هفتاد
برابر افزون مى کند، سیره ى من است و استحباب دارد، زردى دندان را مى زداید و
دندان ها را سفید مى کند، لثه را محکم مى کند، بلغم را مى برد، ضعف چشم را برطرف
مى نماید و اشتها را زیاد مى کند.خصال ،
ص 481
استراحت پس از غذا
پس از
صرف غذا کمى استراحت نمائید
امام
صادق (علیه السلام ) فرمودند:به پشت
خوابیدن ، پس از خوردن غذا، بدن را فربه و غذا را هضم مى کند و ناراحتى را برطرف
مى گرداند.(معمول امام رضا (علیه السلام ) آن بود
که هرگاه غذا تناول مى کرد به پشت مى خوابید و پاى راستش را بر روى پاى چپش قرار
مى داد.سفینة البحار، ج 1، ص 27
حمام کردن پس از غذا
هرگز
با شکم پر حمام نکنید
امام رضا
(علیه السلام ) فرمودند:با شکم
پر حمام نگیرید چون سبب تولید قولنج مى شود.رسالة
ذهبیه ، 29 - 26
دو توصیه ى مهم !
تا
گرسنه نشدید غذا نخورید و تا سیر نشدید دست از غذا بکشید
پیامبر
گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله ) فرمودند:در
حالى غذا بخور که اشتها داشته باشى و هنگامى دست از غذا بکش که هنوز اشتهایت
باقى است .بحار، ج 62، ص 291
چهار توصیه مهم !
این
چهار توصیه ى مهم را حتما بکار بندید
حضرت على
(علیه السلام ) به فرزندشان امام حسن (علیه السلام ) فرمودند:چهار
کلمه به تو مى آموزم که تو را از درمان بى نیاز سازد.
- تا گرسنه نباشى غذا مخور، و هنوز مایل به غذا باشى دست از آن بردار،
غذا را به جا و نیکو بخور (خوب بجو) و هنگامى که خواستى به بستر روى خود را به بیت
الخلاء عرضه کن (به مستراح برو)خصال ،
ح 60
و اما چند تذکر...
...و در پایان به این چند نکته نیز
توجه کنید:
1 - همیشه سعى کنید از غذاهاى بهداشتى و تازه استفاده نمائید.
2 - از غذاهاى متنوع استفاده کنید تا نیاز بدنتان به ویتامین هاى گوناگون
را فراهم آورید.
3 - هنگام خوردن غذا در جمع ، به ظرف غذاى دیگران نظر نیندازید.
4 - بهتر است پس از صرف غذا براى هضم غذا، کمى قدم بزنید.
5 - از افراط در خوردن غذاهاى چرب ، سرخ کردنى ها و شیرینى جات بپرهیزید.
و...
درست بخورید تا همیشه سالم بمانید.