آینده‌ی مرگان
* دو
سوال داشتم؛انسان های که خیلی دیر یا زود به رحمت خدا رفتند الان کجا
هستند؟توی آن دنیا یاتوی دنیازنده هستند..؟وسوال دوم این که حیواناتی که
می‌میرندآیامی‌روند آن دنیا..باتشکر. آینده‌ی مرگان
* پاسخ:
روح پس
از آن که به وسیله‌ی فرشته مرگ قبض شد، در جهان دیگری به نام برزخ قرار
می‌گیرد و ارتباط او با دنیا قطع می‌گردد؛ البته رابطه‌ی روح با افرادی که
در دنیا هستند، امری محال و غیرممکن نیست، امّا چنین نیست که روح هر فردی
بتواند با هر کسی که بخواهد رابطه برقرار کند، چنان که انسان‌های زنده هم
نمی‌توانند با ارواح مردگان تماس بگیرند.
آن چه مسلّم است این که ارتباط باارواح در عالم بیداری و خواب، برای برخی اتفاق افتاده که به دو مورد اشاره می‌شود:
الف )
پیامبر اکرم(ص) به سلمان فارسی فرمود: هنگامی که مرگت نزدیک شود، مرده‌ای
با تو سخن می‌گوید. در مرضی که سلمان(ره) در آن از دنیا رفت، دستور داد
او را به قبرستان ببرند؛ با صدای بلند بر مردگان سلام کرد و گفت: من سلمان
فارسی هستم، دوست دارم یکی از شما با من سخن بگوید؛ روح مرده‌ای پاسخ او
را داده گفت: هر چه می‌خواهی بپرس.
سلمان
پرسید:آیا اهل بهشتی یا دوزخ، گفت: بهشتی هستم، هم چنین او درباره‌ی
چگونگی مرگش و اوضاع و احوال پس از مرگ، پرسش‌هایی نمود و پاسخ شنید، سپس
فرمود او را به منزل بردند، شهادتین بر زبان جاری کردو جان به جان آفرین
تسلیم نمود.( بحارالانوار، ج ??، ص ???)
ب ) در
یکی از شهرهای ایران مرد مؤمن و پرهیزکاری از دنیا می‌رود، مدّتی پس ازمرگ
به خواب پسرش می‌آید و می‌گوید: پانصد تومان به فلان فرد بدهی دارم، قرض
مرا پرداخت کنید تا مشکل من برطرف گردد، پسر به این گفته اعتنا نمی‌کند، پس
از مدّتی دوباره پدرش را در خواب می‌بیند و پدر همان تقاضا را تکرار
می‌کند. پسر می‌گوید: شما نشانه‌ای بدهید که یقین کنم بدهکارید، می‌گوید:
به یاد داری روزی انگشتر من گم شد، هر چه جست و جو کردیم پیدا نشد؛ همان
روز بر اثر باران فراوان، دیوار اطاقک روی چاه منزل خراب شده بود و دو
نفری آن را تعمیر کردیم، انگشتر در لابه‌لای گِل‌ها در فلان گوشه‌ی دیوار
است، پسر تا از خواب بیدار شد، آن محل را با تیشه‌ای تراشید و انگشتر را
یافت، سپس پانصد تومان را به طلب‌کار پرداخت نمود.( معاد، مرحوم فلسفی، ج
?، ص ???)
بنابراین، رابطه‌ی روح مرده یا افراد دیگر، در مواردی امکان‌پذیر است، لکن چنین نیست که در هر شرایطی این امر تحقق پیدا کند.
البته
از روایات استفاده می‌شود که روح مرده در بعضی اوقات، به ویژه در شب و
روزهایی که انتظار مردگان برای احسان و نیکی به آن‌ها بیش‌تر است، مانند
شب‌های جمعه و قدر، به خانواده‌ی خود سرکشی کرده التماس می‌کند که به یاد
من باشید و به من کمک کنید؛ با سیر کردن گرسنه‌ای و یا پوشاندن برهنه‌ای،
مرا یاری کنید.
لیکن
چنین نیست که بستگان وی ندای او رابشنوند، و این هشداری است که باید به یاد
مردگان بود و با انجام کارهای نیک به نیّت آن‌ها، کمی از مشکلات آن‌ها در
جهان برزخ را کاهش داد.
اما
درباره‌ی سوال دوم باید گفت: فلاسفه نفس را به سه قسم: نباتی، حیوانی و
انسانی تقسیم کرده و گفته اند: از ویژگی های نفس نباتی، تغذیه و رشد و
تولید مثل است. هر گیاهی در ابتدا از گیاه دیگری به وجود می آید (تولد) و
سپس رشد و نمو می کند و سرانجام منشاء تولید گیاهان هم نوع خود می گردد.
ویژگی
نفس حیوانی ادراک جزئیات و حرکت ارادی است. ویژگی نفس انسانی نیز دارا بودن
دوقوه‌ی عاقله و عامله است. (ملا صدرا اسفار اربعه)
مطالعه
در برخی از حالات و اعمال حیوانات نشان میدهد، برخی از حیوانات اراده و
شعوری برتر از آن چه در غریزهشان وجود دارد، برخوردارند . دارا بودن همین
شعور و اراده در حیوانات میتواند دلیلی بر وجود روح در این دسته از
حیوانات باشد گرچه اگر حیوانات دارای روح باشند به یقین روح آنان با روح
انسان از یک سنخ نبوده و نیست .( محمدشجاعی، معاد یا بازگشتبه سوی خدا)
اما در
مورد مکان زندگی حیوانات بعد از مرگ توضیح روشنی در منابع دینی داده نشده
اما به طور کلی آیاتی در قرآن کریم اشاره به حشر حیوانات در عالم دیگر دارد
، از جمله:
1- "
هیچ جنبنده ای در زمین و هیچ پرنده ای که با دو بال خود پرواز می کند نیست ،
مگر این که امت هایی مانند شما هستند. هیچ چیز را در این کتاب فرو گذار
نکردیم، سپس همگی به سوی پروردگارشان محشور می شوند."( انعام -38)
2 ـ " آن گاه که حیوانات وحشی محشور می شوند ."( تکویر - 5)
وحوش جمع وحش است . وحش حیوانی است که هرگز با انسان ها انس نمی گیرد.
به هر
حال ظاهر آیه از این جهت که در سیاق آیات توصیف کننده قیامت قرار دارد ،
بیانگر این است که حیوانات وحشی هم در روز قیامت مانند انسان ها محشور
خواهند شد .
منبع: مرکزملی پاسخگویی به سئوالات دینی