همه فواید پنیرک
ساقه های آن نیمه خوابیده به ارتفاع 10-50 سانتیمتر بوده و برگ های آن دارای دمبرگ طویل و پهنک قلبی شکلی به طور 2-8 سانتیمتر است
مهم
ترین ماده مؤثر گل های پنیرک را موسیلاژ (لعاب نباتی) تشکیل می دهد که در
اثر هیدرولیز آن گالاکتوز، آرابینوز، گلوکز، رامنوز و گالاکتورونیک اسید
حاصل می شود. پنیرک با نام علمی(MalvaSylvestris) و از تیره Malvaceae گیاهی است دوساله و یا پایا (دائمی) و ندرتاً یک ساله که به وسیله بذر تکثیر و انتشار می یابد. این گیاه خودروی مکان های خشک و آفتابی است و ریشه های آبدار و سفیدرنگی دارد. ساقه های آن نیمه خوابیده به ارتفاع 10-50 سانتیمتر بوده و برگ های آن دارای دمبرگ طویل و پهنک قلبی شکلی به طور 2-8 سانتیمتر است. این گیاه در ماه های اردیبهشت تا تیرماه ظاهر می شود. از نظر طب سنتی، گیاه پنیرک را معتدل می دانند. از برگ و گل این گیاه در طب استفاده می شود. مهم ترین ماده مؤثر گل های پنیرک را موسیلاژ (لعاب نباتی) تشکیل می دهد که در اثر هیدرولیز آن گالاکتوز، آرابینوز، گلوکز، رامنوز و گالاکتورونیک اسید حاصل می شود. علاوه بر آن ویتامین های B، A، C نیز در آن یافت می شود. گلوکورونیک اسید، فلاوونوئیدها، فنولیک اسید، آسپارژین، آلتئین، تانن ها و روغن volatile سایر ترکیباتی هستند که در این گیاه وجود دارند.
پنیرک از نظر گیاه پزشکی در گروه گیاهان تسکین دهنده طبقه بندی می شود. پنیرک به خاطر داشتن موسیلاژ خاصیت تسکین دهنده دارد؛ هرچند که سایر ترکیبات موجود در این گیاه از جمله فلاوونوییدها و آنتوسیانیدین ها (anthocyanidin) نیز در این خاصیت نقش دارند. خواص دیگر این گیاه شامل خاصیت ادرار آور، تب بر و ملین می باشد. این گیاه در درمان عفونت های خفیف می تواند مفید باشد. تأثیر آن در درمان سرماخوردگی تأیید شده است، که بدین منظور به صورت چای و یا دمکرده می تواند مصرف شود.
تأثیر پنیرک بر سیستم گوارش
این گیاه در تسکین دردهای سیستم گوارش مفید است. همچنین مصرف آن به صورت چای در درمان ورم معده و برطرف نمودن التهاب روده توصیه می شود و می تواند از ایجاد زخم معده جلوگیری نماید که این خاصیت به خاطر وجود موسیلاژ است.
پنیرک می تواند در درمان اسهال خونی، به همراه سایر درمان های دارویی استفاده شود و خاصیت مسهل و نرم کننده دارد.
دمکرده آن برای کسانی که دچار یبوست هستند توصیه می شود. مصرف این گیاه سبب حفاظت از نسوج اطراف دندان ها نیز می شود.
تأثیر پنیرک بر سیستم تنفس
موسیلاژ موجود در برگ پنیرک آن را به ترکیبی مفید جهت بهبود مشکلات سیستم تنفس مبدل ساخته است، لذا این گیاه می تواند در درمان برونشیت، آمفیزم و سایر ناراحتی های مربوط به برونش ها به عنوان درمان مکمل مورد استفاده قرار گیرد. مصرف آن در درمان سرفه نیز توصیه می شود. پنیرک ضد سرفه و مرهم سینه است.
تأثیر پنیرک بر پوست
استفاده از پنیرک به صورت کرم و یا لوسیون خاصیت ضد التهابی دارد و در درمان اگزما می تواند مفید باشد. در درمان آکنه، زخم، کبودی، سوختگی پوست نیز کاربرد دارد. برای رفع جوش های صورت نیز می توان از پنیرک استفاده کرد، ضمن اینکه درد و ناراحتی های محل جوش را نیز تسکین می دهد. همچنین مصرف آن به صورت کمپرس یا لوسیون در درمان سوختگی ها مؤثر است.
تأثیر پنیرک بر کلیه
در درمان بیماری های کلیه و مثانه بسیار موثر است.
سایر اثرات
مصرف پنیرک می تواند جهت کاهش چربی خون مفید باشد به طوری که برخی مطالعات نشان داده اند که استفاده آن سطح کلسترول خون را به میزان 20 درصد و تری گلیسیرید را 34 درصد کاهش می دهد.
موارد منع مصرف
افرادی که سابقه آلرژی به گیاهان دارویی دارند باید در مصرف پنیرک احتیاط نمایند. بیماران مبتلا به دیابت و یا افرادی که بدنشان به تغییرات قند خون حساسیت نشان می دهد، باید با توجه بیشتری این گیاه را مصرف نمایند، زیرا ممکن است سبب کاهش قند خون گردد.
منبع: نشریه دنیای تغذیه، شماره 108